Emeklilik, hayatın en önemli dönemlerinden biridir. Emekli olduktan sonra, çalışma hayatının stresinden uzaklaşmak, sevdiklerinizle vakit geçirmek, hobilerinize zaman ayırmak ve hayallerinizi gerçekleştirmek istersiniz. Ancak bunları yapabilmek için, emeklilik döneminde yeterli bir gelire sahip olmanız gerekir. Maalesef, mevcut sosyal güvenlik sistemi, emeklilerin yaşam standartlarını koruyacak düzeyde bir gelir sağlamamaktadır. Bu nedenle, emeklilik planlaması yapmak ve geleceğinizi garanti altına almak için ekstra bir çaba göstermeniz gerekmektedir.
İşte burada devreye giren sistem, Gönüllü Bireysel Emeklilik Sistemi (BES)’dir. BES, emeklilik döneminde gelir sağlamayı amaçlayan özel bir tasarruf sistemidir. Tamamen gönüllü katılım esasına dayanır ve devlet katkısı ile desteklenir. Bu sistem sayesinde, çalışma hayatınız boyunca düzenli olarak birikim yapabilir, birikimlerinizi çeşitli fonlarda değerlendirebilir ve emekli olduğunuzda size ömür boyu veya belirli bir süre boyunca maaş bağlanmasını sağlayabilirsiniz.
Peki, BES nedir, nasıl çalışır, avantajları nelerdir ve nasıl katılabilirsiniz? Bu soruların cevaplarını bu yazıda bulabilirsiniz.
BES Nedir?
BES, 2001 yılında yürürlüğe giren 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu ile kurulan bir sistemdir. Bu sistem, mevcut kamu sosyal güvenlik sisteminin tamamlayıcısı olarak tasarlanmıştır. Yani, BES’e katılmak için zorunlu olarak emekli olmanız veya başka bir sosyal güvenlik kurumuna bağlı olmanız gerekmez. Herhangi bir çalışma statüsüne bakılmaksızın, medeni hakları kullanma ehliyetine sahip olan herkes BES’e katılabilir.
BES’e katılmak isteyen kişiler, kendilerine uygun bir emeklilik şirketi ve planı seçerek sözleşme imzalarlar. Bu sözleşme kapsamında, katılımcılar belirledikleri tutarda aylık veya üç aylık olarak katkı payı öderler. Katkı payları, katılımcının tercihine göre banka hesabından otomatik olarak veya kredi kartından tahsil edilir. Katkı payları, emeklilik şirketinin yönettiği çeşitli fonlara yatırılır. Bu fonlar arasında hisse senedi fonu, borçlanma araçları fonu, değişken fon, likit fon gibi farklı risk-getiri profillerine sahip fonlar bulunur. Katılımcılar, fon dağılımlarını istedikleri zaman değiştirebilir veya farklı fonlara geçiş yapabilirler.
BES’e katılan kişiler, sistemde en az 10 yıl kaldıktan ve 56 yaşını doldurduktan sonra emekli olma hakkına sahip olurlar. Emekli olmak isteyen katılımcılar, birikimlerini tek seferde alabilir veya emeklilik geliri olarak düzenli olarak almayı tercih edebilirler. Emeklilik geliri olarak almak isteyenler, yıllık gelir sigortası veya programlı geri ödeme seçeneklerinden birini seçebilirler. Yıllık gelir sigortası seçeneğinde, katılımcının birikimi bir sigorta şirketine devredilir ve sigorta şirketi katılımcıya ömür boyu veya belirli bir süre boyunca maaş bağlar. Programlı geri ödeme seçeneğinde ise, katılımcının birikimi emeklilik şirketinde kalır ve katılımcıya belirli bir süre boyunca taksitler halinde ödenir.
BES’in Avantajları Nelerdir?
BES’e katılmanın pek çok avantajı vardır. Bunlardan bazıları şunlardır:
- Devlet katkısı: BES’e katılan herkes, ödediği katkı payının %30’u kadar devlet katkısı alır. Yani, her 100 TL’lik katkı payına karşılık devlet 30 TL daha ekler. Devlet katkısının üst limiti, asgari ücretin %25’i kadardır. Bu limit, her yıl yeniden belirlenir. Devlet katkısı da tıpkı katkı payları gibi fonlarda değerlendirilir ve getiri sağlar. Devlet katkısından tam olarak yararlanabilmek için, sistemde en az 10 yıl kalmak ve 56 yaşını doldurmak gerekir.
- Vergi avantajı: BES’e katılanlar, ödedikleri katkı paylarının belirli bir kısmını gelir vergisi matrahından düşebilirler. Bu sayede, vergi yükümlülüğü azalır ve daha fazla tasarruf yapılabilir. Vergi indiriminden yararlanabilmek için, sistemde en az 10 yıl kalmak ve 56 yaşını doldurmak gerekir.
- Esneklik: BES’e katılanlar, sistemde kalmak zorunda değildir. İstediği zaman sistemden çıkabilir veya başka bir emeklilik şirketine geçiş yapabilir. Ayrıca, ödedikleri katkı paylarını da istedikleri zaman artırabilir veya azaltabilir, hatta ara verebilirler. Fon dağılımlarını da istedikleri zaman değiştirebilir veya farklı fonlara geçiş yapabilirler.
- Güvenlik: BES’e ait fonlar, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından denetlenmektedir. Ayrıca, emeklilik şirketleri de Emeklilik Gözetim Merkezi (EGM) tarafından izlenmektedir. BES’e ait fonlar ve devlet katkısı, emeklilik şirketinin iflas etmesi veya tasfiye olması durumunda da korunmaktadır. Bu durumlarda, katılımcının birikimi başka bir emeklilik şirketine devredilir veya talep etmesi halinde kendisine ödenir.
BES’e Nasıl Katılabilirsiniz?
BES’e katılmak için yapmanız gerekenler şunlardır:
- Bir emeklilik şirketi ve planı seçin: BES’e katılmak istediğiniz emeklilik şirketini ve size uygun olan planını araştırın. Emeklilik şirketleri, farklı katkı payı tutarları, fon seçenekleri, hizmet kalitesi ve masraf oranları sunmaktadır. Bu nedenle, karşılaştırma yaparak size en uygun olanı seçmeye çalışın. Emeklilik şirketleri ve planları hakkında detaylı bilgi almak için EGM’nin web sitesini ziyaret edebilirsiniz.
- Bir sözleşme imzalayın: Seçtiğiniz emeklilik şirketine başvurarak bir sözleşme imzalayın. Sözleşmede, ödeyeceğiniz katkı payı tutarı, fon dağılımı, emeklilik geliri seçeneği, sistemden çıkma veya geçiş koşulları gibi önemli hususlar yer alacaktır. Sözleşmeyi imzalamadan önce, tüm maddeleri dikkatlice okuyun ve anladığınızdan emin olun. Sözleşmenin bir kopyasını saklayın.
- Katkı payı ödemeye başlayın: Sözleşmenizi imzaladıktan sonra, belirlediğiniz tutarda katkı payı ödemeye başlayın. Katkı paylarınız, banka hesabınızdan veya kredi kartınızdan otomatik olarak tahsil edilecektir. Katkı paylarınız, seçtiğiniz fonlara yatırılacak ve getiri sağlayacaktır. Katkı paylarınızın durumunu ve fon performanslarını düzenli olarak takip edin.
BES’e Katılmanın Sıkça Sorulan Soruları
BES’e katılmak isteyenlerin merak ettiği bazı sorular ve cevapları şunlardır:
BES’e katılırken nelere dikkat etmeliyim?
BES’e katılırken, seçeceğiniz emeklilik şirketinin güvenilirliği, hizmet kalitesi, masraf oranları ve fon çeşitliliği gibi kriterlere dikkat etmelisiniz. Ayrıca, imzalayacağınız sözleşmenin tüm maddelerini iyi anlamalı ve size uygun olduğundan emin olmalısınız.
BES’ten ne kadar kazanabilirim?
BES’ten kazanacağınız miktar, ödediğiniz katkı payının tutarı, fonların getirisi, devlet katkısı ve vergi avantajından yararlanma durumunuza göre değişir. Bu nedenle, kesin bir rakam vermek mümkün değildir. Ancak, düzenli olarak katkı payı ödeyip uzun süre sistemde kalmanız halinde, BES’ten önemli bir gelir elde edebilirsiniz.
BES’ten ne zaman çıkabilirim?
BES’ten istediğiniz zaman çıkabilirsiniz. Ancak, sistemden çıkmanız halinde bazı hak kaybına uğrayabilirsiniz. Örneğin, sistemde 3 yıl veya daha az süre kaldığınızda devlet katkısının hiçbirini alamazsınız. 3-6 yıl arasında kaldığınızda devlet katkısının %15’ini, 6-10 yıl arasında kaldığınızda %35’ini alabilirsiniz. 10 yıl veya daha fazla kaldığınızda ise devlet katkısının %60’ını alabilirsiniz. Ayrıca, vergi avantajından da yararlanamazsınız.
BES ile ilgili yapılan web aramaları ve kısa cevapları
Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) hakkında merak ettiğiniz bazı soruları ve cevaplarını aşağıda bulabilirsiniz.
- Bireysel Emeklilik fon tavsiyesi 2023: Bireysel Emeklilik fonları, farklı risk-getiri profillerine sahip yatırım araçlarından oluşan portföylerdir. Bu fonlara yatırım yaparak birikimlerinizi değerlendirebilirsiniz. Hangi fona yatırım yapacağınızı seçerken, risk toleransınızı, yatırım hedefinizi ve beklentinizi göz önünde bulundurmanız gerekir. Ayrıca, fonların geçmiş performanslarını, yönetim ücretlerini ve portföy dağılımlarını da incelemeniz faydalı olacaktır. 2023 yılı için Bireysel Emeklilik fon tavsiyesi almak isterseniz, [Emeklilik Gözetim Merkezi]’nin web sitesinde yer alan fon karşılaştırma aracını kullanabilirsiniz.
- Gönüllü BES nedir? Gönüllü BES, emeklilik döneminde gelir sağlamak için tasarruf yapmanızı sağlayan bir sistemdir. BES’e katılmak tamamen gönüllüdür ve devlet katkısı ile desteklenir. BES’e katılanlar, ödedikleri katkı paylarını çeşitli fonlarda değerlendirir ve emekli olduklarında birikimlerini tek seferde veya düzenli olarak alabilirler.
- Faizsiz bireysel Emeklilik: Faizsiz bireysel Emeklilik, katılım bankalarının sunduğu bir hizmettir. Bu hizmet sayesinde, faizden uzak durmak isteyenler de BES’e katılabilirler. Faizsiz bireysel Emeklilik’te, katkı payları katılım bankalarının yönettiği faizsiz fonlara yatırılır. Bu fonlar, İslami finans ilkelerine uygun olarak işlem görür ve helal yatırım araçlarından oluşur.
- Bes Mİ OKS Mİ: Bes ve OKS, emeklilik döneminde gelir sağlamayı amaçlayan iki farklı sistemdir. Bes, Bireysel Emeklilik Sistemi’nin kısaltmasıdır. OKS ise Otomatik Katılım Sistemi’nin kısaltmasıdır. Bes’e katılmak tamamen gönüllüdür ve herkes katılabilir. OKS ise zorunlu bir sistemdir ve 45 yaşın altındaki özel sektör çalışanlarını kapsar. OKS’ye dahil olan çalışanlar, istedikleri takdirde sistemden çıkabilir veya Bes’e geçiş yapabilirler.
- OKS den BES’e geçiş: OKS’ye dahil olan çalışanlar, istedikleri zaman sistemden çıkabilir veya Bes’e geçiş yapabilirler. OKS’den çıkmak veya Bes’e geçmek için, çalıştığınız iş yerinin insan kaynakları birimine başvurmanız yeterlidir. OKS’den Bes’e geçiş yaparsanız, birikiminizin tamamını Bes hesabınıza aktarabilirsiniz. Ayrıca, devlet katkısı ve vergi avantajından da yararlanabilirsiniz.
Gönüllü Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) Nedir: Sonuç
BES, emeklilik döneminde gelir sağlamak için tasarruf yapmanızı sağlayan bir sistemdir. BES’e katılmak tamamen gönüllüdür ve devlet katkısı ile desteklenir. BES’e katılanlar, ödedikleri katkı paylarını çeşitli fonlarda değerlendirir ve emekli olduklarında birikimlerini tek seferde veya düzenli olarak alabilirler. BES’e katılmak için bir emeklilik şirketi ve planı seçerek sözleşme imzalamanız ve katkı payı ödemeye başlamanız yeterlidir. BES’e katılmanın pek çok avantajı vardır, ancak sistemden çıkmanın da bazı dezavantajları vardır. Bu nedenle, BES’e katılmadan önce tüm detayları iyi araştırmanız ve uzun vadeli bir karar vermeniz önemlidir.
