Mevlevilik: 13.Yüzyıldan Günümüze Bir Tasavvuf Yolu ve Kültürü

Mevlevilik: Bir Tasavvuf Yolu ve Kültürüdür

Mevlevilik, 13. yüzyılda yaşamış büyük mutasavvıf, şair ve âlim Mevlana Celaleddin Rumi’nin görüşleri ve tasavvufî düşünceleri üzerine, kendisinin ölümü ardından gelişen bir tarikat ve kültürdür. Mevlana, bir tarikat kurmamış olsa da bunun temellerini atmış sayılır. Dostlarıyla birlikte sohbet toplantıları düzenler, bu toplantılarda dini konuşmalar yapılır, müzik dinlenir, sema yapılır ve zikredilirdi. Mevlana’nın fikirleri yayıldıkça toplantılarına katılmak isteyenlerin sayısı arttı. Bu kişilerin bazıları İran ve Arabistan gibi yabancı ülkelerden geliyorlardı. Mevlana, toplantılara düzen vermek için bazı kurallar koydu. Bu düzen, Mevlevilik tarikatı ritüellerinin kökenini oluşturacaktı.

Mevlana’nın oğlu Sultan Veled postnişin (şeyh) olduktan sonra bir tarikat merkezi (tekke) inşa edildi. Bu tekkede Kur’an ve Mesnevi okunuyordu. Böylece Mevlevîlik, sufî tarikatlardan birisi haline geldi. Mevlânâ’nın, yakınları ve dostlarının defnedilmiş olduğu Konya’daki Yeşil Kubbe, tarikatın manevi merkezi halini aldı. Bugün de pek çok müslüman bu müzeyi, içindeki türbeyi ve tekkeyi ziyaret etmektedir.

Mevlevilik insan odaklı olup hoşgörüye, güzele ve ihlasa yöneliktir. Pes etmek yoktur, pişman olmak ve affetmek vardır. 1915 Ermeni Kırımı sırasında Mevlevi Tarikatı üyeleri, barınak sağlayarak ve Teşkîlât-ı Mahsûsa’dan saklayarak Konya’daki Ermeni sivillerini (zimmilerini) kurtardılar.

Bu makalede Mevleviliğin tarihçesi, özellikleri, ritüelleri ve günümüzdeki durumu hakkında bilgi edineceksiniz.

Mevleviliğin Tarihçesi

Mevleviliğin tarihçesi, Mevlana’nın hayatına ve eserlerine paralel olarak incelenebilir. Mevlana Celaleddin Rumi 1207 yılında Belh’te doğdu. Babası Bahaeddin Veled, ünlü bir âlimdi. Moğol istilası nedeniyle ailesiyle birlikte Belh’ten ayrıldı. Nihayetinde Konya’ya yerleştikten sonra babası vefat etti. Mevlana babasının yerine geçerek ilim öğretmeye başladı. Mevlana, 1244 yılında Şems-i Tebrizi ile tanıştı. Şems, Mevlana’nın hayatında büyük bir dönüşüme sebep oldu.

Mevlana, Şems’in etkisiyle tasavvufa yöneldi ve şiir yazmaya başladı. Şems’in ortadan kaybolması üzerine Mevlana büyük bir acı yaşadı. Bu acıyı dindirmek için Mesnevi’yi yazdırmaya başladı. Mesnevi, Mevlana’nın en önemli eseridir. 25 bin 700 beyitten oluşan Mesnevi, tasavvufun temel kaynaklarından biridir. Mevlana, Mesnevi’de insanın Allah’a ulaşma yolunu anlatır. Mevlana, 1273 yılında vefat etti. Mevlana’nın ölümü, onun için bir düğün gecesi anlamına geliyordu. Bu yüzden ölüm yıl dönümü “Şeb-i Arus” olarak kutlanır.

Mevlana’nın ölümünden sonra oğlu Sultan Veled, tarikatın başına geçti. Sultan Veled, babasının fikirlerini yaymak için çeşitli şehirlere seyahat etti. Sultan Veled’in oğlu Ulu Arif Çelebi ise sema ayinini düzenledi. Sema ayini, Mevlevilerin en önemli ritüellerinden biridir. Sema ayininde dervişler, müzik eşliğinde dönerler. Bu dönüş, kâinatın hareketini ve insanın Allah’a yaklaşmasını simgeler. Sema ayininin bugünkü şeklini alan Pir Adil Çelebi ise 15. yüzyılda yaşadı.

Mevlevilik, Osmanlı Devleti’nde de önemli bir rol oynadı. Osmanlı padişahlarından bazıları Mevlevi tarikatına mensuptu. Örneğin II. Selim, III. Murad ve IV. Mehmed Mevlevi şeyhlerine hürmet göstermişlerdir. Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde ise Mevlevilik, Batılılaşma akımına karşı direnen bir tavır sergiledi.

Cumhuriyet döneminde ise Mevlevilik, diğer tarikatlar gibi yasaklandı. 1925 yılında çıkarılan Tekke ve Zaviyeler Kanunu ile Mevlevihaneler kapatıldı ve sema ayinleri yasaklandı. Ancak 1950’li yıllardan itibaren sema ayinleri kültürel bir etkinlik olarak yeniden canlandırıldı. Günümüzde ise Mevlevilik hem Türkiye’de hem de dünyada ilgi gören bir tasavvuf yolu ve kültürüdür.

Mevleviliğin Özellikleri

Mevleviliğin özellikleri, Mevlana’nın tasavvuf anlayışından kaynaklanır. Mevlana’ya göre tasavvuf, insanın kendini tanıması ve Allah’a ulaşması yoludur. Tasavvufta dört kapı vardır: Şeriat, Tarikat, Marifet ve Hakikat. Şeriat, İslam’ın dış kurallarıdır. Tarikat, İslam’ın iç kurallarıdır. Marifet, Allah’ın bilgisidir. Hakikat ise Allah’ın kendisidir. Tasavvufta ayrıca üç mertebe vardır: Nefis, Ruh ve Sır. Nefis, insanın kötü arzularını temsil eder. Ruh, insanın hayat veren nefesidir. Sır ise insanın Allah ile olan sırrıdır.

Mevlana’nın tasavvufunda aşk merkezi bir rol oynar. Aşk, insanı yücelten ve olgunlaştıran bir güçtür. Aşk sayesinde insan kendini aşar ve Allah’a yaklaşır. Mevlana’nın şiirlerinde aşk teması sıkça işlenir. Mesnevi’de de aşk hikâyeleri anlatılır.

Mevlana’nın tasavvufunda hoşgörü de önemli bir değerdir. Mevlana, herkesi olduğu gibi kabul eder ve kimseyi dışlamaz. Mevlana’nın ünlü sözü “Gel ne olursan ol yine gel” hoşgörüsünü ifade eder. Mevlana’nın hoşgörüsü sadece insanlara değil tüm canlılara ve cansızlara da yöneliktir.

Mevlana’nın tasavvufunda sanat da büyük bir yer tutar. Mevlana, sanatı Allah’a ulaşmanın bir yolu olarak görür. Özellikle müzik ve şiir Mevlana için çok önemlidir. Mevlana’nın şiirleri hem estetik hem de manevi bir zenginlik taşır. Müzik ise Mevlana’yı vecde getiren ve semaya yönelten bir araçtır.

Mevlana’nın tasavvufunda sema da özel bir anlam taşır. Sema ayini, Mevlevilerin en önemli ritüellerinden biridir. Sema ayininde dervişler, müzik eşliğinde dönerler. Bu dönüş, kâinatın hareketini ve insanın Allah’a yaklaşmasını simgeler. Sema ayininin bugünkü şeklini alan Pir Adil Çelebi ise 15. yüzyılda yaşadı.

Mevlana’nın tasavvufunda ayrıca ilim, irfan, hikmet, adalet, merhamet, tevazu, sadakat, sabır, şükür gibi erdemler de vardır. Mevlana, bu erdemleri hem kendi hayatında hem de eserlerinde örnekler. Mevlana’nın tasavvufu, insanı mükemmelleştirmeyi ve Allah’a ulaştırmayı amaçlar.

Mevlana’nın tasavvufu, sadece bir tarikat değil aynı zamanda bir kültürdür. Mevlana’nın eserleri ve fikirleri hem Türkiye’de hem de dünyada ilgi gören ve etkileyen bir mirastır. Mevlana’nın tasavvufu, insanlığa sevgi, barış ve hoşgörü mesajları verir. Mevlana’nın tasavvufu, her zaman güncel ve evrenseldir.

Mevleviliğin Ritüelleri

Mevleviliğin ritüelleri, Mevlana’nın tasavvuf anlayışının pratik yansımalarıdır. Mevlevilerin en bilinen ritüeli sema ayinidir. Sema ayini, dervişlerin müzik eşliğinde döndükleri bir ibadet şeklidir. Sema ayini, dört bölümden oluşur. Birinci bölümde dervişler selamlama yaparlar. İkinci bölümde neyzen ney çalar. Üçüncü bölümde dervişler dört defa dönerler. Dördüncü bölümde ise dua edilir. Sema ayini, kâinatın hareketini ve insanın Allah’a yaklaşmasını simgeler.

Mevlevilerin diğer ritüelleri arasında şunlar sayılabilir:

• Zikir: Allah’ın isimlerini tekrarlayarak kalbi temizlemek ve Allah’ı anmak.
• Sohbet: Şeyhin veya postnişinin dervişlere nasihat vermesi.
• Ayin-i Şerif: Mevlana’nın şiirlerinin okunması ve müzik dinlenmesi.
• Şeb-i Arus: Mevlana’nın ölüm yıl dönümünün kutlanması.
• Vuslat: Mevlana’nın Şems-i Tebrizi ile buluşmasının kutlanması.

Mevleviliğin Günümüzdeki Durumu

Mevlevilik, günümüzde hem Türkiye’de hem de dünyada ilgi gören bir tasavvuf yolu ve kültürüdür. Mevlana’nın eserleri ve fikirleri pek çok insan tarafından okunur ve takdir edilir. Mevlana’nın tasavvufu, insanlığa sevgi, barış ve hoşgörü mesajları verir. Mevlana’nın tasavvufu, her zaman güncel ve evrenseldir.

Mevlevilik, Cumhuriyet döneminde yasaklanmış olsa da 1950’li yıllardan itibaren kültürel bir etkinlik olarak yeniden canlandırılmıştır. Günümüzde Türkiye’de pek çok şehirde sema ayinleri düzenlenmektedir. Özellikle Konya’da her yıl Aralık ayında Şeb-i Arus törenleri yapılmaktadır. Bu törenlere yerli ve yabancı binlerce insan katılmaktadır.

Mevlevilik, dünyada da yaygın bir şekilde tanınmaktadır. Mevlana’nın eserleri pek çok dile çevrilmiştir. Mevlana’nın Mesnevi’si, UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirası listesine alınmıştır. Mevleviler, dünyanın pek çok ülkesinde sema ayinleri göstermektedir. Mevlevilik, dünyada barış ve diyalog için bir köprü oluşturmaktadır.

Mevlevilik ile ilgili yapılan web aramaları ve kısa cevapları

“mevlevilik,, Mevlevilik nedir çok kısa bilgi?, Mevlevilik hangi kavram?, Mevlevilik ne demek edebiyat?, Mevleviler ne yapar?, mevlevilik nedir, mevlevilik ilkeleri, mevlevilikte mukabele, mevlevilikte makabele geleneği hangisinin sembolize etmektedir, mevlevilik ile ilgili kavramlar, mevlevilik ve eşcinsellik, mevlevilikte mukabele ne demek, mevlevilik 9 aşamadan mı oluşur, mevlevilik sema, Mevlevilik ilkeleri, mevlevilik ve bektâşîlik’ nedir”

“Mevlevîlik ile ilgili kavramlar, Osmanlı’da Mevlevilik, Mevlevilik tarikatının kurucusu ve Mesnevî’nin yazarı, Mevlevilik nedir, Mevlevilik semah, Mevlevi Tarikatı şeyhi kimdir” anahtar kelimeleri ile arama motorlarında ve web sitemizde yapılan aramaların cevapları şu şekildedir:

Mevlevilik Nedir? Mevlevilik, 13. yüzyılda yaşamış büyük mutasavvıf, şair ve âlim Mevlana Celaleddin Rumi’nin görüşleri ve tasavvufî düşünceleri üzerine gelişen bir tarikat ve kültürdür. Mevlana’ya göre tasavvuf, insanın kendini tanıması ve Allah’a ulaşması yoludur. Mevlana’nın tasavvufunda aşk, hoşgörü, sanat ve sema önemli yer tutar. Mevlana’nın eserleri ve fikirleri hem Türkiye’de hem de dünyada ilgi gören ve etkileyen bir mirastır.

Mevlana’nın en önemli eseri Mesnevi’dir. Mesnevi, 25 bin 700 beyitten oluşan tasavvufun temel kaynaklarından biridir. Mesnevi’de insanın Allah’a ulaşma yolunu anlatır. Mesnevi’de ayrıca pek çok aşk hikâyesi de yer alır.

Mevlana’nın diğer önemli eserleri arasında Divan-ı Kebir (şiirler), Fihi Ma Fih (sohbetler), Mecalis-i Seba (vaazlar) ve Mektubat (mektuplar) sayılabilir.

Mevlana’nın ölümü, onun için bir düğün gecesi anlamına geliyordu. Bu yüzden ölüm yıl dönümü “Şeb-i Arus” olarak kutlanır.

Mevlana’nın görüşleri üzerine gelişen tarikata Mevlevîlik denir. Mevlânâ’nın, yakınları ve dostlarının defnedilmiş olduğu Konya’daki Yeşil Kubbe, tarikatın manevi merkezi halini almıştır. Bugün de pek çok müslüman bu müzeyi, içindeki türbeyi ve tekkeyi ziyaret etmektedir.

Mevlânâ’nın oğlu Sultan Veled postnişin (şeyh) olduktan sonra bir tarikat merkezi (tekke) inşa edildi. Bu tekkede Kur’an ve Mesnevi okunuyordu. Böylece Mevlevîlik, sufî tarikatlardan birisi haline geldi.

Mevlânâ’nın torunu Ulu Arif Çelebi ise sema ayinini düzenledi. Sema ayini, Mevlevilerin en önemli ritüellerinden biridir. Sema ayininde dervişler, müzik eşliğinde dönerler. Bu dönüş, kâinatın hareketini ve insanın Allah’a yaklaşmasını simgeler. Sema ayininin bugünkü şeklini alan Pir Adil Çelebi ise 15. yüzyılda yaşadı.

Mevlevilik, Osmanlı Devleti’nde de önemli bir rol oynadı. Osmanlı padişahlarından bazıları Mevlevi tarikatına mensuptu. Örneğin II. Selim, III. Murad ve IV. Mehmed Mevlevi şeyhlerine hürmet göstermişlerdir. Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde ise Mevlevilik, Batılılaşma akımına karşı direnen bir tavır sergiledi.

Cumhuriyet döneminde ise Mevlevilik, diğer tarikatlar gibi yasaklandı. 1925 yılında çıkarılan Tekke ve Zaviyeler Kanunu ile Mevlevihaneler kapatıldı ve sema ayinleri yasaklandı. Ancak 1950’li yıllardan itibaren sema ayinleri kültürel bir etkinlik olarak yeniden canlandırıldı. Günümüzde ise Mevlevilik hem Türkiye’de hem de dünyada ilgi gören bir tasavvuf yolu ve kültürüdür.

Mevlevilik ile ilgili bazı soru ve cevaplar şunlardır:

Mevlevilik hangi kavramla ilişkilidir?

Mevlevilik tasavvuf kavramıyla ilişkilidir. Tasavvuf, İslam’ın iç boyutu olarak tanımlanabilir. Tasavvufta amaç, insanın kendini tanıması ve Allah’a ulaşmasıdır.

Mevlevilik ne demek edebiyat açısından?

Mevlevilik edebiyat açısından zengin ve etkileyici bir kültürdür. Mevlana’nın şiirleri hem estetik hem de manevi bir güzellik taşır. Mevlana’nın şiirleri pek çok dile çevrilmiştir. Mevlana’nın Mesnevi’si, dünya edebiyatının başyapıtlarından biridir.

Mevleviler ne yapar?

Mevleviler, Mevlana’nın tasavvuf anlayışını yaşayan ve yaymaya çalışan insanlardır. Mevleviler, sema ayini gibi ritüellerle Allah’a yaklaşırlar. Mevleviler, aşk, hoşgörü, sanat gibi değerlere önem verirler. Mevleviler, barış ve diyalog için çalışırlar.

Mevlevilikte mukabele nedir?

Mukabele, Mevlana’nın Mesnevi’sinin okunmasıdır. Mukabele, her cuma günü akşam namazından sonra yapılır. Mukabelede Mesnevi’nin altı cildinden birisi okunur. Mukabelede okunan bölümün anlamı da açıklanır.

Mevlevilikte makabele geleneği hangisinin sembolize etmektedir?

Makabele geleneği, sema ayininin sembolize ettiği kâinatın hareketini sembolize etmektedir. Makabele geleneği, sema ayininin sonunda yapılır. Makabele geleneğinde dervişler, müzik eşliğinde tekrar dönerler. Bu dönüş, kâinatın Allah’ın emriyle döndüğünü gösterir.

Mevlevilik ve eşcinsellik arasında nasıl bir ilişki vardır?

Mevlevilik ve eşcinsellik arasında nasıl bir ilişki vardır? Bu sorunun cevabı, Mevlana’nın tasavvuf anlayışını ve aşk kavramını anlamakla ilgilidir. Mevlana’ya göre aşk, insanı yücelten ve olgunlaştıran bir güçtür. Aşk sayesinde insan kendini aşar ve Allah’a yaklaşır. Mevlana’nın şiirlerinde aşk teması sıkça işlenir. Mevlana’nın aşk anlayışı, hem dünyevi hem de uhrevi bir boyut taşır.

Mevlana’nın hayatında büyük bir dönüşüme sebep olan kişi Şems-i Tebrizi’dir. Şems, Mevlana’nın ruh eşi ve mürşidiydi. Mevlana, Şems ile tanıştığı andan itibaren ona büyük bir aşk duydu. Bu aşk, Mevlana’yı tasavvufa yöneltti ve şiir yazmaya başlattı. Mevlana’nın Divan-ı Kebir adlı eseri, Şems’e ithaf edilmiştir.

Mevlana ve Şems arasındaki ilişki, bazı yorumcular tarafından eşcinsel bir ilişki olarak görülmüştür. Bu yorumcular, Mevlana’nın şiirlerindeki tutkulu ifadeleri ve Şems’in ortadan kaybolması üzerine yaşadığı acıyı bu ilişkinin kanıtı olarak sunmuşlardır. Ancak bu yorum, Mevlana’nın tasavvuf anlayışını ve aşk kavramını yeterince anlamamaktadır.

Mevlana ve Şems arasındaki ilişki, cinsel bir ilişki değil, manevi bir ilişkiydi. Mevlana, Şems’i kendisine Allah’ı gösteren bir ayna olarak görüyordu. Mevlana’nın Şems’e duyduğu aşk, Allah’a duyduğu aşkın bir yansımasıydı. Mevlana’nın şiirlerindeki tutkulu ifadeler, sufî geleneğin sembolik dilinin bir parçasıydı. Mevlana’nın Şems’in ortadan kaybolması üzerine yaşadığı acı ise, Allah’a ulaşma yolunda yaşanan sıkıntılara işaret ediyordu.

Mevlana’nın tasavvufunda eşcinsellik gibi bir kavram yoktur. Mevlana’nın tasavvufunda önemli olan insanın cinsiyeti değil, ruhudur. Mevlana’nın tasavvufunda herkes Allah’a ulaşabilir. Mevlana’nın tasavvufunda herkesi olduğu gibi kabul etmek ve kimseyi dışlamamak vardır.

Sema ayini nedir?

Sema ayini, Mevlevilerin en önemli ritüellerinden biridir. Sema ayini, dervişlerin müzik eşliğinde döndükleri bir ibadet şeklidir.

Mesnevi nedir?

Mesnevi, Mevlana’nın en önemli eseridir. Mesnevi, 25 bin 700 beyitten oluşan tasavvufun temel kaynaklarından biridir. Mesnevi’de insanın Allah’a ulaşma yolunu anlatır.

Şeb-i Arus nedir?

Şeb-i Arus, Mevlana’nın ölüm yıl dönümünün kutlanmasıdır. Şeb-i Arus, Arapça “düğün gecesi” anlamına gelir. Mevlana’nın ölümü, onun için bir düğün gecesi anlamına geliyordu. Bu yüzden ölüm yıl dönümü “Şeb-i Arus” olarak kutlanır.

Mevlevilik günümüzde nasıl yaşatılıyor?

Mevlevilik günümüzde hem Türkiye’de hem de dünyada ilgi gören bir tasavvuf yolu ve kültürü olarak yaşatılıyor. Mevlana’nın eserleri ve fikirleri pek çok insan tarafından okunuyor ve takdir ediliyor. Mevlana’nın tasavvufu, insanlığa sevgi, barış ve hoşgörü mesajları veriyor. Mevlana’nın tasavvufu, her zaman güncel ve evrensel. Mevleviler, sema ayini gibi ritüellerle Allah’a yaklaşıyorlar. Mevleviler, barış ve diyalog için çalışıyorlar.

Mevlevilik ile ilgili En Sık Sorulan Sorular

Mevlevilik / Sufilik nedir?

Mevlevilik, Mevlana Celaleddin Rumi’nin görüşleri ve tasavvufî düşünceleri üzerine gelişen bir tarikat ve kültürdür. Mevleviliğin bir diğer adı da sufiliktir.

Mevlevilik ne zaman ortaya çıkmıştır?

Mevlevilik, 13. yüzyılda yaşamış büyük mutasavvıf, şair ve âlim Mevlana Celaleddin Rumi’nin görüşleri ve tasavvufî düşünceleri üzerine, kendisinin ölümü ardından gelişmiştir.

Mevleviliğin en önemli ritüeli nedir?

Mevleviliğin en önemli ritüeli sema ayinidir. Sema ayini, dervişlerin müzik eşliğinde döndükleri bir ibadet şeklidir.

Mevleviliğin günümüzdeki durumu nedir?

Mevlevilik, günümüzde hem Türkiye’de hem de dünyada ilgi gören bir tasavvuf yolu ve kültürüdür. Mevlana’nın eserleri ve fikirleri pek çok insan tarafından okunur ve takdir edilir. Mevlana’nın tasavvufu, insanlığa sevgi, barış ve hoşgörü mesajları verir. Mevlana’nın tasavvufu, her zaman güncel ve evrenseldir.

Mevlevilik: Sonuç

Mevlevilik, Mevlana Celaleddin Rumi’nin görüşleri ve tasavvufî düşünceleri üzerine gelişen bir tarikat ve kültürdür. Mevlevilik insan odaklı olup hoşgörüye, güzele ve ihlasa yöneliktir. Mevleviliğin tarihçesi, özellikleri, ritüelleri ve günümüzdeki durumu hakkında bu makalede detaylı bilgi vermeye çalıştık.

Soru, yorum ya da önerilerinizi bizimle paylaşmak isterseniz lütfen aşağıda yer alan yorum alanını kullanarak makaleye eklemeler yapın.